Niết bàn là gì? Niết bàn trong Phật Giáo nguyên thủy

Niết bàn là một thuật ngữ được dùng phổ biến trong Phật giáo, người ta thường tu tâm, tìm con đường Niết bàn để đạt đến cảnh giới Niết bàn. Đức Phật nói, Niết bàn là nơi tâm hồn được giải thoát khỏi khổ đau, tham ái, vô minh, thoát khỏi vòng quay của cuộc đời. Vậy Niết bàn là gì? Đó là một cõi tồn tại hay chỉ là một trạng thái của tâm trí?

Niết bàn là gì?

Niết bàn là trạng thái giải thoát cuối cùng khỏi luân hồi, chấm dứt khổ đau, tham ái và vô minh. Từ “Nirvana” nếu dịch sát nghĩa là “dập tắt”, hiểu theo cách gọi là ngọn lửa phụt ra khi hết nhiên liệu.

Niết bàn có nghĩa là không bị ràng buộc, những thứ ràng buộc chúng ta như đam mê, dục vọng, ghen tị và ngu dốt. Khi những tạp chất này được loại bỏ, con người sẽ sống trong trạng thái hoàn toàn tĩnh lặng, họ không còn cảm thấy vui hay buồn, không còn vui hay thất vọng, không hài lòng hay bất mãn. tình thương. Đó là những người đã thoát khỏi vòng luân hồi, mọi nghiệp chướng của họ đều được giải quyết.

Có người cho rằng Niết bàn không phải là một nơi chốn mà là một trạng thái của tâm, tức là một trạng thái thanh tịnh, giàu lòng từ bi và trí tuệ. Cho dù Niết bàn là một trạng thái tồn tại hay chỉ là một trạng thái của tâm, để đạt được trạng thái này không phải là điều dễ dàng, không phải ai cũng làm được và cần rất nhiều thời gian. Đức Phật nói, bất cứ ai cũng có thể đạt được Niết bàn và nếu chúng ta thành tâm và cẩn thận làm theo lời Phật dạy, chúng ta có thể đạt được Niết bàn trong cuộc sống hiện tại này.

Về điểm này, Nguyên thủy, Đại thừa và Kim cương thừa đều đồng ý. Những người theo trường phái Phật giáo Đại thừa đã phát nguyện với một vị bồ tát đã đạt được giác ngộ nhưng đã trì hoãn mục đích đó để ngài có thể ở trong cõi luân hồi cứu giúp tất cả chúng sinh.

Các đặc tính của Niết bàn

Kinh điển ghi nhận các đặc tính của Niết bàn gồm có:

– Thường, tức không còn bị chi phối bởi các nhân duyên vô thường;

– Lạc, đời sống phúc lạc của dòng tâm thức không còn tham, sân, si;

– Ngã, chân ngã khác với cái ngã phân biệt trong thế giới sinh tử – nhị nguyên;

– Tịnh, sự thanh tịnh tuyệt đối.

Niết bàn còn được gọi là bất sinh (không sinh không diệt), thường trụ (không còn bị chi phối bởi các điều kiện của thế giới sinh tử), và giải thoát (không còn bị ràng buộc trong vòng luân hồi-tái sinh).

Nguồn gốc của Niết bàn

Người phương Tây cho rằng Nirvana có nghĩa là Thiên đường (Heaven) giống như Thiên chúa giáo. Thuật ngữ Nirvana cũng liên quan đến Ấn Độ giáo – đây là tôn giáo lâu đời nhất trên thế giới. Trong Ấn Độ giáo và Phật giáo, từ Nirvana dùng để chỉ một trạng thái cao hơn, nhưng cả hai tôn giáo đều nhìn nhận trạng thái này rất khác nhau.

Từ Nirvana chủ yếu gắn liền với Phật giáo, nó bắt đầu như một phong trào trong Ấn Độ giáo, dựa trên triết lý và cuộc đời của một người tên là Thái tử Siddhartha, cuối cùng tách ra để hình thành con đường riêng của mình. nó là.

Siddhartha Gautama, người sau này trở thành Phật Thích Ca (“người thức tỉnh”), sinh ra trong một gia đình giàu có vào khoảng năm 563 trước Công nguyên ở Nepal. Theo truyền thuyết Phật giáo, ông đã có một cuộc sống tốt, được cưng chiều trong thời thơ ấu.

Khi còn trẻ, anh bắt đầu đặt câu hỏi về giá trị thiêng liêng của cuộc sống xa hoa này và quyết định từ bỏ mọi tài sản và những ràng buộc tình cảm, kể cả vợ con. Anh muốn hiểu bản chất thực sự của cuộc sống và xem mọi chấp trước của anh là “sự xao lãng”, theo nghĩa Hindu.

Anh ta trở thành một shramana – một người khổ hạnh lang thang không nhà cửa và dành nhiều thời gian để thiền định. Anh muốn tìm kiếm sự giác ngộ bằng cách tách khỏi thế giới, vươn tới sự đối lập với cuộc sống trước đây của mình. Trong thời gian thiền định và tu khổ hạnh, đã có lúc ông suýt chết đói. Mặc dù vậy, ông vẫn chưa đạt được giác ngộ. Anh nhận ra, nếu anh tiếp tục con đường đó, anh sẽ chết mà không hiểu gì, vì vậy anh đã từ bỏ cuộc sống khổ hạnh của mình và chấp nhận một bữa ăn của một người lạ.

Anh chuyển sang con đường trung đạo, một cuộc sống giữa xa hoa và nghèo khổ, sống giữa khoái lạc và tra tấn. Trong khi đi trên con đường này, cuối cùng ông đã giác ngộ và trở thành một vị Phật. Trong khi thiền định dưới cội bồ đề, ông đã nhìn thấy tất cả tiền kiếp của mình và tiền kiếp của những người khác. Cuối cùng anh ta đã có được một kiến ​​thức toàn diện, hoàn hảo về thế giới này và xa hơn thế giới.

Đức Phật mô tả Niết bàn là mục tiêu cuối cùng, và Ngài đã đạt được trạng thái đó trong quá trình giác ngộ của mình. Tại thời điểm này, Ngài đã chọn dạy những người khác để họ có thể trải nghiệm sự nhận biết này. Khi viên tịch, 45 năm sau, Ngài qua Niết-bàn, nhập vào trạng thái Niết-bàn vô điều kiện, hoàn thành Niết-bàn.

Ý nghĩa của Niết bàn

Theo Phật giáo, từ sự quan sát mọi hiện hữu, chúng ta có thể suy ra thuyết Niết bàn và sự chấm dứt hoàn toàn của mọi hiện tượng như vậy. Theo quan điểm hiện tượng học, mọi sự vật hiện tượng đều rất khác nhau, có thể mâu thuẫn với nhau, chúng rất hỗn loạn. Trong thực tế, sự tồn tại của chúng là ảo tưởng và phát sinh từ quan hệ nhân quả có điều kiện.

Chúng dường như tồn tại ở một mặt, nhưng không tồn tại ở mặt khác. Họ có vẻ thống nhất với nhau, nhưng họ rất khác nhau. Có vẻ như chúng tồn tại và chúng vẫn có thể dừng lại! Cuối cùng mọi thứ sẽ trở lại hài hòa và hoàn toàn bình lặng.

Đây là bản chất của tất cả sự tồn tại trong vũ trụ này. Nirvana là nơi an nghỉ cuối cùng của tất cả mọi người. Nếu chúng ta có thể hiểu thực tế này và thoát khỏi ảo tưởng thì chúng ta có thể tìm thấy trạng thái hài hòa và hoàn toàn bình an.

Tất cả những mâu thuẫn, trở ngại và bối rối của chúng ta sẽ được chuyển thành bình tĩnh. Không có ảo tưởng, sự tĩnh lặng hoàn toàn là kết quả của việc đạt đến Niết bàn. Phật giáo nhấn mạnh tầm quan trọng của sự thành tựu này và khuyến khích chúng ta quán chiếu trực tiếp và sâu sắc bản chất của vô ngã.

Niết bàn là gì? Thực ra không có bản chất tuyệt đối nên mọi sự vật hiện tượng đều vô ngã, không có tăng giảm, không có thành bại, nên mọi sự đều hoàn toàn bình lặng. Đó là ý nghĩa then chốt của Niết bàn.